Erich Fried

Π Α Ι Γ Ν Ι Δ Ι Α

Γιάννης Γαϊτης , Το Μονόπλανο

Την ημέρα του << Παιδικού Φεστιβάλ >>

στο Βιετνάμ , τα αμερικανικά βομβαρδιστικά

έριξαν παιγνίδια στα χωριά . Εκεί ,

λίγες μέρες πριν , πολλά παιδιά είχαν σκοτωθεί

από τους βομβαρδισμούς των ίδιων αεροπλάνων .

Παιγνίδια

πέφτουν

αντί για μπόμπες

στο << Παιδικό Φεστιβάλ >> .

Το γεγονός

- είπανε -

έκανε μεγάλην

εντύπωση

σε όλο τον κόσμο !

Τουλάχιστον ,

ας ρίχνατε τα παιγνίδια

λίγες μέρες πριν .

΄Ετσι , τα παιδιά ,

χάρη στην άμετρη καλοσύνη σας ,

θα τα σκοτώνατε

καθώς θα παίζανε με τα παιγνίδια ...

Μετάφραση : Γιώργου Νάσιου

Κώστας Ταχτσής

ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ  '' ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ ''

ΚΙ' ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

( CEUVRES POSTHUMES )

Το φέρετρο σπάει από τον εντεταλμένο Αστυφύλακα . Ο Νόμος είναι Νόμος .

Φωτογραφία , Κώστα Αναγνωστάκη

<< Λοιπόν γελώ πολλές φορές κλαμώντα

τους με μισούσι να γελούν θωρώντα... >>

Δεν με σκοτίζει τι θα πουν πια ή τι θα πω

κι 'αν επιστρέψεις σύντομα απ'το ταξίδι αυτό

που πόσο ακόμα θα κρατήσει

θα βρεις έναν Ταχτσή

ελλαττωμένον κατά το ήμισυ

εσού απόντος

ήρθαν δίσεκτες χρονιές

δριμύτερους χειμώνες κανένας δεν θυμήθηκε -και όχι

απ'τη συνήθη εξιδανίκευση του παρελθόντος

τα μάτια μου τα χάρισα για να μπολιάσουν καστανιές

<< Θυμάμ'εκείνη τη βραδυά 

που βγήκαμ'απ'το σινεμά ... >>

στάθηκες και μ'αγόρασες ένα χωνάκι κάστανα ...

εκείνοι που μ'αγάπησαν δεν τραγουδάνε πια

τι ησυχία που ακολουθεί

πάντα

το χέρι ή το μαχαίρι

δεν ξέρω αύριο τι μας περιμένει 

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΣΙΓΩΤΕΡΑ , ΕΙΝ' Η ΩΡΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΗ

συγγνώμην σας ζητώ , ώ συγγνώμην

μα σ'έναν τόπο σαν κι'αυτόν -καταλαβαίνετε ...

είν'το βραδάκι έτσι γλυκό !

σφύριζα κάποιο τραγουδάκι , και σκεπτώμουνα -

πως όλα πια τα βάλαμε στο υποκοριστικό

μα έχουν κι'οι νεκροί κάποιο σκοπό !

πρόσεξε κύριε -σας προειδοποιώ !

συγγνώμην - ήθελα να πω αυτός ο λόφος πέρα και από το κίτρινο

φεγγάρι από πάνω του -

στις στέγες των σπιτιών παραμονεύουνε

ώρα την ώρα , οι Σειρήνες , να περάσει

ο Οδυσσέας στο αεροπλάνο του

κι'αυτό σωστό , κι'αυτό πολύ σωστό

το είχα προς στιγμήν ξεχάσει

μα σ'έναν τόπο σαν κι'αυτόν ! -

σας καληνύχτισα λοιπόν

πηγαίνω τώρα στο '' Βυζάντιο '' να σιωπήσω

σας το υπόσχομαι : ποτέ , ποτέ πια δεν θα τραγουδήσω

θα κάτσω σ'ένα τραπεζάκι 

και θα ζητήσω από τον Μπάμπη ένα νεράκι

τώρα

το τάβλι και τα πούλια

ο Αυγερινός , ο Θόδωρος κι' ο Χρήστος

γειά σας !

ά ,τέρατα

τα χείλια σας και τα κατάμαυρα μαλλιά σας !

δεν θέλω πια να μου μιλάτε

το βλέπω : μ 'αγαπάτε , μ'εκτιμάτε

προωθείτε τα συμφεροντά σας

ά πουλημένοι !

έναν καφέ -ένα πουκάμισο -ευχαρίστως !

μα είν' η καρδιά μου αλλού δοσμένη

κι' όμως το ξέρεις

ότι σε λίγο θα κυλήσεις

σαν την μπαλίτσα του μπιλιάρδου

το ξέρω

θα ρίξω πάλι ζάρια και θα φέρω -

ΣΙΩΠΗ !

την ημέρα των νεκρών -

καλά - θα πάψω

τώρα το βλέπω καθαρά : ό,τι κι'αν γράψω

δεν ωφελεί πια

ό, τι κι'αν κλάψω

τι ησυχία  που ακολουθεί

πάντα

το χέρι ή το μαχαίρι

μονάχα ο Ιωσήφ

απάνω κάτω

αδημονεί

βρήκαμε ψύλλους μεσ'στη φάτνη

υπομονή

η ώρα του είναι :όπου νάναι θα φανεί
ο μέγας  σοφιστής μας : είναι ή όχι
απατεών
θα τον ρωτήσουμε , ο συντάκτης
του ωροσκοπίου στη '' ΒΡΑΔΥΝΗ '' ...
τι ησυχία

και μόνο το '' Βυζάντιο '' ξαγρυπνεί
σαν ένοχη συνείδηση

αυτή η φοβερή μανία της αυτοκρατορικής -
θέλω ναπω : ΑΥ-ΤΟ-ΚΑ-ΤΑ-ΣΤΡΟ-ΦΗΣ

θα βγάλω μια φωτογραφία της στιγμής

καρδιά !
ποτέ δεν είχες φωτογένεια

μα τώρα πια δεν έχει σημασία

λίγο νεράκι φέρε μου βρε Μπάμπη -όχι υγεία

μάθετε ν'αποφεύγετε τους διανοούμενους

αυτός εδώ είν 'ανδροπρεπής και μουσικοσυνθέτης
του λόγου του πρώην ποιητής
νυς χαρτοκλέπτης

α , λεονταράκι μου , ήσουνα , λέει κομμουνιστής
μα υπέγραψες δήλωση


ΦΟΒΟΥ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΜΕΝΟΥΣ

μ'έπιασε πάλι εκείν' η ζάλη
κάτι στο χέρι δόστε μου , κάτι στο χέρι
να μη αρπάξω την καρέκλα απ'το ποδάρι
και του τη φέρω στο κεφάλι

μη με κτυπάτε


ΣΑΣ   ΣΥΧΑΙΝΟΜΑΙ


τιποτα πια μη με ρωτάτε
δεν ξέρω αν θα ξανάβγει το φεγαρι
έχω κομάρα -κι 'είν 'αργά

θα φύγουν ένα ένα τα γκαρσόνια

ο ιδιοκτήτης να κατεβάσει τα ρολά

τι ησυχία που ακολουθεί
τι ησυχία ...

κι'αυτό το Σύνταγμα
σα να μην είναι πια πλατεία .

Ο Χρηστάκης την ώρα που αφίνει το καπάκι του φέρετρου του Βυζαντίου . 
21 Αυγούστου 1971 ώρα 2 μετά τα μεσάνυχτα .

Φωτογραφία , Κώστα Αναγνωστάκη

Πως ήθελε τον Καβάφη ο Γ. Σαραντάρης

Πάντα θυμάμαι και αναπολώ με συγκίνηση τον συμπαθιτικώτατο κι αξιαγάπητο φίλο ,

που χάθηκε πρόωρα , τον Γιώργο Σαραντάρη .

Και πως θα μπορούσα να λησμονήσω τις συζητήσεις μας πάνω στην ποίηση , ή μάλ -

λον τους ατέλειωτους μονολόγους του , τις καλοκαιριάτικες νύχτες μας στην Αθήνα ,

πως θα μπορούσα να λησμονήσω τους διαποτισμένους από μια γνήσια φιλοσοφική

διάθεση λεπταίσθητους στίχους του , τον ίδιο , τον ιδιότυπο χρωματισμό της ομιλίας

του , την τόσο υοκειμενική και αδιάλλαχτη κριτική του , όταν μιλούσε για την ποίηση

των συγχρόνων του ;

Πως θα μορούσα να λησμονήσω την περιφρόνησή του για την ερωτική ποίηση , κι ένα

δελτάριο που μου έστειλε το Νοέμβριο του 1939 , μετά που έλαβε μερικά << Ρόδα

θαλάμου >> μου , για να μου πει ότι << τέτοια ποίηση δεν μπορώ να την παραδεχτώ >> .

Και που τέλειωνε έτσι : << Εσείς που ζήσατε κατά έναν τρόπο την ποίηση του Καβάφη ,

γιατί υποχωρείται , αντί να προχωρείτε πέραν από αυτή ; >> . Βέβαια , ήταν κι αυτή μια

άποψη . Μα δεν νομίζω πως η αληθινή κριτική μπορεί να λειτουργεί με τόσο υποκειμε -

νικά  κριτήρια . Ο ποιητής εκμεταλλεύεται τις συγκινήσεις του , κι αυτών ακριβώς την 

αισθητική δικαίωση καλείται να καταξιώσει ή και να απαξιώσει ο κριτικός .

Κανείς δεν θ'αρνηθεί πωωως ο Σαραντάρης ξεχώριζε με τη σκέψη του , όχι όμως και

με ό, τι καλούμαι << κριτική όσφρηση >> . Και αν είναι αυτή την κριτική όσφρηση που

εννοούν  μερικοί , όταν , μιλώντας για τον Σαραντάρη , τον χαρακτηρίζουν << κριτικώτατο >>

( τι φοβερή , αλήθεια , λέξη ! ) , να μου επιτρέψουν να τους πω ότι διαφωνώ μαζί τους .

Ο Σαραντάρης είχε την οπτική των δικών του συγκινήσεων , των δικών του θεωριών ,

των δικών του αντιλήψεων , κι αυτό συγχωρείται απόλυτα σ'έναν δημιουργό , όχι όμως

και σ'ένα κριτικό πνεύμα . Ο ποιητής είναι ελεύθερος να ζητάει από έναν άλλο ποιητή

εκείνο που δεν έχει , ή εκείνο που θα ήθελε να είχε το έργο που κρίνει , ο κριτικός

όμως όχι .

΄Αλλωστε , το ότι ο Σαραντάρης έκρινε τα έργα των άλλων ως δημιουργός με δική του

οπτική και όχι ως κριτικός το διαπιστώνουμε κι από το ποίημά του << Κ.Π.Καβάφης >> ,

ένα ποίημα τυπωμένο σε σχήμα καβαφικού μονόφυλλου το 1939 .

ΤΙΜΟΣ ΜΑΛΑΝΟΣ

Κ . Π . ΚΑΒΑΦΗΣ

Στον κ . Τ . Μ α λ ά ν ο

Γ. Σαραντάρης

Η πόλη όπου γεννήθηκες είναι η

Κωνσταντινούπολη ,

Πόλη του μέλλοντος ,

Ενώ εσύ , προτού πεθάνεις ,

Μέσα στο παρελθόν έπαιζες ζάρια

΄Οχι , η ζωή σου δεν ήταν ωραία

Με τα μυρωδικά

Με τα βιβλία

Με τις εξαίσιες εκείνες

Αλλά ψεύτικες οπτασίες

Αγάπησες ποτέ σου μια Ρωξάνη ;

Ο Αντώνιος της ποίησής σου η

Αλεξάνδρεια 

Γ. ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ

Γενάρης του 1939