Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012

Lawrence Ferlinghetti


Αὐτοβιογραφία
 


Ζω μια ήσυχη ζωή
πάω στο μπαρ του Μάικ κάθε μέρα
κοιτώντας τους πρωταθλητές
της Αίθουσας Μπιλιάρδου του Δάντη
και τους μανιακούς με τα Γαλλικά φλιμπεράκια .
Ζω μια ήσυχη ζωή
στην κάτω ανατολική λεωφόρο του Μπρόντγουέη .
Είμαι ένας Αμερικάνος .
΄Ημουν ένα Αμερικανόπουλο .
Διάβαζα το Περιοδικό για Αμερικανόπουλα  
και έγινα πρόσκοπος
στα προάστεια .
Νόμιζα πως ήμουν ο Τομ Σώγερ
πιάνοντας καραβίδες στο ποτάμι του Μπρόνξ
και φανταζόμουνα πως ήταν ο Μισσισσίππι . 
Είχα ένα γάντι του μπέηζ μπωλ  
και ένα ποδήλατο μάρκας Ιπτάμενος Αμερικάνος .
΄Εκανα διανομή τη Σπιτίσια Συντροφιά της Γυναίκας 
στις πέντε το απόγευμα
ή την εφημερίδα Χέραλντ Τρίμπιουν  
στις πέντε το πρωί .
Ακόμα μπορώ ν'ακούσω τον ήχο της εφημερίδας
όταν πέφτει σε χαμένες βεράντες .
Είχα δυστυχισμένα χρόνια σαν παιδί .
Είδα τον Λίντμπεργκ να προσγειώνεται .
Κοίταξα προς τα παλιά
μα δεν είδα κανέναν άγγελο .
Μ'έπιασαν να κλέβω μολύβια
απ'το Ψιλικατζίδικο του Τάλιρου και του Δεκάρικου
τον ίδιο μήνα έγινα Αητόπουλο στους Προσκόπους .
΄Εκοψα δέντρα για το Παιδικό Αναμορφωτικό Συμβούλιο
και κάθισα πάνω τους .
Αποβιβαστηκα στη Νορμανδία
με μια λέμβο που ντεραπάρησε .
΄Εχω δει τους πιο μορφωμένους στρατούς
στου Ντόβερ την ακτή .
Διαβάζω τη Λόρνα Μόστ
που ήταν ο τρόμος των βιομηχάνων
και είχε πάντα μια μπόμπα πάνω στο γραφείο του .
΄Εχω δει τους σκουπιδιάρηδες να παρελαύνουν
στη γιορτή της Ημέρας του Κολόμβου
πίσω από τους πολύλαλους
τρομπετίστες που έκλαναν .
Δεν έχω πάει στο Κλόιστερ
για πολύ καιρό
ούτε στο Τηίλερι
αλλά σκέφτομαι ακόμα
να πάω .
΄Εχω δει τους σκουπιδιάρηδες να παρελαύνουν
όταν χιόνιζε .
΄Εχω φάει σάντουιτς με λουκάνικο στο γήπεδο .
Έχω ακούσει την Προσφώνηση για το Γκέττυσμπεργκ .   
Μου αρέσει εδώ
και δεν θέλω να γυρίσω
από κει που ήλθα .
Έχω κι εγώ καβαλήσει βαγόνια πλατφόρμες 
πλατφόρμες πλατφόρμες .
΄Εχω βρεθεί στην Ασία
με το Νώε στην Κιβωτό .
΄Εχω βρεθεί στις Ινδίες
όταν χτιζόταν η Ρώμη .
΄Εχω βρεθεί στη Φάτνη
με έναν ΄Ονο .
΄Εχω δει τν Αιώνιο Διανομέα
από έναν ΄Ασπρο Λόφο
στο Νότιο Σαν Φρανσίσκο
και τη Γελαστή Γυναίκα στο Πάρκο της Τρέλας
΄εξω απ'το Σπίτι της Χαράς
σε μια γερή νεροποντή
ακόμα να γελά .
Ζω μια ήσυχη ζωή
έξω από το μπαρ του Μάικ κάθε μέρα
βλέποντας τον κόσμο να περνά
με τα περίεργα παπούτσια του .
Μια φορά ξεκίνησα
να κάνω το γύρο του κόσμου με τα πόδια
αλλά σταμάτησα στο Μπρούκλιν .
Εκείνη η Γέφυρα πήγαινε πολύ για μένα .
΄Εχω μπλέξει με τη σιωπή
την εξορία και την πονηριά .
Πέταξα πολύ κοντά στον ήλιο
και μού 'φυγαν οι κέρινες φτερούγες .
Ψάχνω για το Χαμένο Αρχηγό
που πετάξαμε μαζί .
Οι νέοι θα 'πρεπε να γίνουν εξερευνητές .
Αλλά η Μητέρα ποτέ δεν μου είπε
ότι θα υπήρχαν σκηνές σαν κι αυτές .
Κουρασμένος απ'τη Μήτρα
ξεκουράζομαι .
΄Εχω ταξιδέψει
΄Εχω δει τη Λωλή πολιτεία .
΄Εχω ζήσει τη μαζική ανακατωσούρα .
΄Εχω ακούσει τον Κίντ ΄Ορυ να κλαίει .
΄Εχω ακούσει ένα τρομπόνι να κάνει κήρυγμα .  
Έχω ακούσει τον Ντεμπυσσύ
μέσα από ένα στυπόχαρτο .
΄Εχω κοιμηθεί σε εκατό νησιά
όπου τα βιβλία ήταν δέντρα .
΄Εχω ακούσει τα πουλιά
να ηχούν σαν καμπάνες . 
΄Εχω κατοικήσει σε εκατό πόλεις
όπου τα δέντρα ήταν βιβλία .
Τι υπόγειοι σιδηρόδρομοι τι ταξί τι καφενεία !
Τι γυναίκες με τυφλά βυζιά
με τα μέλη χαμένα ανάμεσα στους ουρανοξύστες !
΄Εχω δει αγάλματα ηρώων
σε μικρές πλατείες .
Τον Δαντών να κλαίει σε μια είσοδο του μετρό
τον Κολόμβο στη Μπαρτσελόνα
να δείχνει δυτικά προς τις Ράμπλας
προς τα γραφεία της Αμέρικαν Εξπρές
τον Λίνκολν στην πέτρινη καρέκλα του
και ένα μεγάλο Πέτρινο Πρόσωπο
στη Βόρειο Ντακότα .
Ξέρω πως ο Κολόμβος
δεν εφεύρε την Αμερική .
΄Εχω ακούσει εκατό διαρηγμένους ΄Εζρα Πάουντ .
Θά 'πρεπε να τους λευτερώσουν όλους .
Είναι πολύς καιρός που ήμουνα βοσκός .
Ζω μια ήσυχη ζωή
στο μπαρ του Μάικ κάθε μέρα
διαβάζοντας τις μικρές αγγελίες .
΄Εχω διαβάσει το Ρήντερς Ντάιτζεστ
από εξώφυλλο σ'εξώφυλλο
Και πρόσεξα το πόσο μοιάζουν
οι Ενωμένες Πολιτείες με τη Γη της Επαγγελίας
όπου το κάθε κέρμα είναι σταμπαρισμένο
με το Στο Θεό βασιζόμαστε
αλλά τα χάρτινα δολλάρια δεν τό 'χουν
όντας Θεοί από μόνα τους .
Διαβάζω τις αγγελίες καθημερινά
ψάχνοντας για μια πέτρα για ένα φύλλο
για μια πόρτα που δεν έχει βρεθεί .
Ακούω την Αμερική να τραγουδά
στο Χρυσό Οδηγό .
Κανείς δεν θα μπορούσε να ξέρει
πως η ψυχή έχει φάσεις οργής .
Διαβάζω τις εφημερίδες κάθε μέρα
και ακούω την ανθρωπότητα να τα χάνει
μες τη θλιβερή πληθώρα του τυπογραφείου .
Βλέπω ότι η λιμνούλα του Βάλντεν έχει αποξηραθεί
για να γίνει ένα Λούνα Πάρκ .   
Βλέπω ότι κάνουν τον Μέλβιλ
να φάει τη φάλαινά του .
Βλέπω έναν άλλο πόλεμο νά 'ρχεται 
μα δε θα βρεθώ εκεί να πολεμήσω .
΄Εχω δει τα γραψίματα
στον τοίχο του αποχωρητηρίου της αυλής .
Βοήθησα τον Κίρλου να τα γράψει .
Παρέλασα στην Πέμπτη Λεωφόρο
παίζοντας μια τρομπέτα
με ένα μεθυσμένο απόσπασμα
αλλά γύρισα πίσω γρήγορα στην Κάσμπα
ψάχνοντας το σκύλο μου .
Βλέπω μια ομοιότητα
ανάμεσα στα σκυλιά και σε μένα .
Τα σκυλιά είναι οι αληθινοί παρατηρητές
γυρνώντας πάνω κάτω στον κόσμο
μέσα από τη χώρα των Μολλόυ .
΄Εχω περάσει από σοκάκια
πολύ στενά για τις Κράυσλερ .
΄Εχω δει εκατό κάρα γαλατάδικα
δίχως άλογα
σε ένα οικόπεδο στην Αστόρια .
΄Εχω ακούσει το τραγούδι του παλιατζή .
΄Εχω ταξιδεψει σε σούπερ εθνικές οδούς
και έχω πιστεψει την υπόσχεση των διαφημίσεων .
΄Εχω διασχίσει την πεδιάδα του Τζέρσει
και έχω δει τις Πόλεις του Κάμπου
και κυλίστηκα στον άγριο βούρκο του Γουέστεστερ
με τις ομάδες των ντόπιων νομάδων του
μέσα σε φοτηγάκια .
Τους έχω δει .
Είμαι ο άνθρωπος εκείνος .
΄Η μουν εκεί .
Υπόφερα
κάπως .
Είμαι ένας Αμερικάνος .
΄Εχω διαβατήριο .
Δεν υπόφερα ποτέ δημόσια .
Είμαι αυτοδημιούργητος .
Και έχω σχέδια για το μέλλον .
΄Εχω σειρά για ένα
σπουδαίο πόστο .
Μπορεί να μετακομίσω
στο Ντητρόιτ .
Είμαι προσωπικά μόνο 
πλασιέ σε γραβάτες .
Είμαι ένας καλός φιλαράκος .
Είμαι ένα ανοιχτό βιβλίο
για το αφεντικό μου .
Είμαι το τέλειο μυστήριο
για τους καλύτερούς  μου φίλους .
Ζω μια ήσυχη ζωή
σετο μπαρ του Μάικ κάθε μέρα
ανατενίζοντας τον αφαλό μου .
Είμαι ένα κομμάτι
της παλιάς τρέλας του κορμιού .
΄Εχω περιπλανηθεί σε διάφορα
δάση της νύχτας .
΄Εχω ακουμπήσει σε μεθυσμένες πόρτες .
΄Εχω γράψει άγριες ιστορίες
δίχως σημεία στίξης .
Είμαι ο άνθρωπος εκείνος .
΄Ημουν εκεί .
Υπόφερα .
Κάθησα σε μια άβολη καρέκλα .
Είμαι ένα δάκρυ του ήλιου .
Είμαι ένας λόφος
όπου τρέχουν οι ποιητές .
Εφεύρα το αλφάβητο
αφού είδα τους γερανούς να πετούν
Και να φτιάχνουν γράμματα
με τα πόδια τους .
Είμαι μια λίμνη στο λειβάδι .
Είμαι μια λέξη
σ'ένα δέντρο .
Είμαι ένας λόφος ποίησης .
Είμαι μια επιδρομή
στο άναρθρο .
΄Εχω ονειρευτεί
ότι μου 'πεσαν όλα τα δόντια
αλλά έζησε η γλώσσα μου
για να πει το παραμύθι .
Γιατί είμαι ένας αποστακτήρας
της ποίησης .
Είμαι μια τράπεζα τραγουδιών .
Είμαι ένας πιανίστας
σ'ένα εγκαταλειμένο καζίνο
σε μια παραλιακή πλατεία
στην πυκνή ομίχλη
και παίζω ακόμη .
Βρίσκω μια ομοιότητα
ανάμεσα στη Γελαστή Γυναίκα
και σε μένα .
΄Εχω ακούσει τον ήχο του καλοκαιριού
στη βροχή .
΄Εχω δει κορίτσια σε εξέδρες
νά 'χου

Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2012

Γιώργος Βλάχος [ Λίγο πριν αφορίσουνε τ'αστέρια ... ]





George Grosz : Στυλοβάτες της κοινωνίας , 1926



Λίγο πριν αφορίσουνε τ' αστέρια

και ξορκίσουνε το φεγγάρι
λίγο πριν δούμε την Ειρήνη
να πίνει τσάι στη Χιροσίμα
λίγο πριν τα δώδεκα Ευαγγέλια
βγάλουν Δεκατρία
λίγο πριν μας δείξουν το Σολωμό
να πίνει ούζο με τον Mickiewicz στο
Α΄ νεκροταφείο
λίγο πριν εκτελέσουνε τη γη με
Μυστικά Buttons
λίγο πριν καταβροχθίσουνε τη ρέουσα
Κατανάλωση , εν μια νυκτί , τ' αδηφάγα παράσιτα
της γενιάς μου ,
ο στίχος μου δραπέτευσε απ' το κελί του
και είδε
το κεφάλαιο του Μάρξ να τρέχει
100άρι να προλάβει το μέλλον ,
το Σπύρο Λούη να φορά κομποσκοίνι
τις Ολυμπιάδες ,
τον Κάστρο ν' απολογείται για τη δολοφονία
του Τσε ,
τη Σιβηρία να τρώει το σώμα της ,
μεσίστια λόγια να φτύνουν ΣΩΤΗΡΕΣ ,
δάκρυα μανάδων να πλένουν τα πόδια
του Πάπα ,
το Ισλάμ να το παίρνει ο άνεμος ,
το Χριστό στην Πνύκα να κάνει
έρωτα μονάχος και από κάτω ιερείς
και προφήτες να ευλογούνε τα γένια τους .

Είδα και εμένα Εσταυρωμένο στην
Πλατεία Ανεξαρτησίας του Πνεύματος 


Γιώργος Βλάχος
δεν έχω visa για την ελευθερία
σ . - 19 -  

Γιώργος Βλάχος [ ΄Ενα ξυπόλυτο βράδυ ...]


Horst Strempel : Νύχτα πάνω απ' τη Γερμανία


 ΄Ενα ξυπόλυτο βράδυ
σ' ένα δυάρι απόκοσμο
είδα το Θεό και τα είπαμε .

΄Αρχισα πρώτος να λέω :
-Θεέ μου , είδα τον έρωτα
παράφρωνα να μου κτυπά
την πόρτα μεσάνυκτα

Είδα τα βιβλία μου
να τα διαβάζουν
φαντάσματα και κατσαρίδες
στην προθήκη μιας παράγκας

Είδα τον χαφιέ να γλείφει
το αυτί μιας πόρνης
στ' ανάκτορα

Είδα μπάτσους
να εκθέτουν
ποιητικές συλλογές
σε οβελιστήρια ,
διπλώματα κρεμασμένα
σε τοίχους
και απαγχονισμένους διπλωματούχους

Είδα τα λόγια μου κρεμασμένα
σε κρεοπωλεία
σαν αρνιά ,
λουλούδια στο τσιγκέλι του χρόνου
να στάζουν αίμα

Είδα μήτρα γυναίκας να σπέρνει
και να χωνεύει πολέμους

Είδα και τη γη χρεωμένη
στον Άρη

Του είπα και άλλα...

και όταν ο Θεός άρχισε να μιλάει
μου είπε :
- Παιδί μου , τίποτε δεν είδες ακόμη .



δεν έχω visa για την ελευθερία

σ . - 20 . 21

Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2012

Βεργινάδης Λιανός



[ U . S . S .]

UNITED  SURREAL  STATES

( σημειώσεις για ένα και χίλια μανιφέστα )



ο υπερρεαλισμός
είναι ο μοναδικός -ισμός
-άξιος πράξης και όχι λόγου-
που θα μπορούσε να αναδημιουργήσει τον 21ον αιώνα

δίπλα στον γενικό κανόνα << δεν υπάρχουν κανόνες >>
-αφού << τίποτα δεν είναι ιερό >> διότι τα πάντα είναι ανίερα
καθώς όλα είναι καθιερωμένα-
συνυπάρχει
ο διαβήτης ( που κύκλους κάνει )
της αναγκαίας ελευθερίας και της ελευθέριας αναγκαιότητας
για να αλλάξουμε τον εαυτό μας
ενώ αλλάζουμε τη ζωή μας και τους κόσμους
προς τη γενικευμένη απελευθέρωση
από τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό
των ανθρώπων της φύσης και των κόσμων

προς τον συμβουλιακό ελευθεριακό κομμουνισμό

η ποίηση αποτελεί στάση ζωής από όλους προς όλους
στη διάρκεια της καθημερινής ύπαρξης - της μόνης υπαρκτής
ο υπερρεαλισμός υπήρξε υπάρχει και θα υπάρχει
ως η κατ'εξοχήν πολιτική πράξη
όπου η πολιτική είναι το κίνημα της καθολικής θέσμισης της κοινωνίας
και όχι η πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας
από μια νέα γραφεικρατία διανοουμένων
επαγγελματιών πολιτικών

δια του υπερρεαλισμού επανευρίσκεται συνεχώς
η υπερπραγματικότητα της πραγματικότητας
πέραν από τις κανονικότητες
τους μόνιμους ρόλους και τα στερεότυπα
πέραν από τους διαχχωρισμούς και τους χωρισμούς
υλικούς ταξικούς εθνικούς αισθητικούς
σεξιστικούς κοινωνικούς πολιτιστικούς
ψυχικο-ψυχολογικούς και λογοκριτικούς
όπου αναφύεται η δημιουργικότητα
μέσα από την ασυνείδητη << Νέα Γη >>
τις τυχαίες συναντήσεις ανθρώπων και πραγμάτων
το ζωντανό όνειρο
το δίχως τέλος χιούμορ και το παραμυθένιο τού θαυμαστού
τον έρωτα Οίνο-Βάκχο-Απόλλωνα
τη διαλεκτική προσωκρατική μέθοδο και τη σουφική-ζεν λειτουργική
τη διαρκή συμβολική αλχημεία και μαγεία
την ιερά υλοψυχο-ανάλυση  εξομολόγηση
για την επανενοποίηση των κόσμων των ανθρώπων
μέσα ( και ) από τις διαφορετικότητες
μακριά από τις σύγχρονες δυστοπίες
μέσα τις θεωρητικές ουτοπίες
και τις δήθεν προηγούμενες και ερχόμενες ευτοπίες
ΠΡΟΣ  ΜΙΑ  ΜΥΘΟΤΟΠΙΑ  ΤΩΝ  ΠΡΟΣΩΠΩΝ
διότι δεν υπάρχει σωτηρία κατά μόνας
και ούτε σώζεται ο μοναχός


Βεργινάδης Λιανός


ο υπερρεαλισμός
[NADREALISMUS]
υπάρχει
ως συλλογική δυναμική αυτοοργάνωση
ως ελεύθερη πρωτοβουλία
-όταν η προσωπικότητα αναδεικνύεται μέσα ( και ) από τη συλλογικότητα -
ως συμμετοχή στο διαρκές δούνε και λαβείν
της μεταφοράς και αποδοχής εμπειριών
που συνέβησαν θα συμβούν ή δεν θα υπάρξουν ποτέ
δια των πρακτικών της σωτηρίας μεθόδου
<< κάτσε γιόγκα ! >> και << φάε κάτι ! >>
διά του συνεχούς καθημερινού κολλάζ της ζωής μας
και του αδιάκοπου λεττριστικού γλωσσικού παιχνιδιού
της αυτόματης γραφής λόγου και ανάγνωσης
και της διαρκούς στιχοπλοκής ως mantra της εδώθε-φυσικής
διά των δεκαπεντασύλλαβων δοκιμασιών και χαικού δοκιμών 
και της αέναης μουσικής άσκησης και αναπνοής ζωής
διά της γυμναστικής ζωγραφικής επίδειξης
διά των ανεξάρτητων εκτός εμπορίου και μη αγοραίων δραστηριοτήτων
πέραν των καλλιτεχνικών δημιουργιών
χρησιμοποιώντας τις << μηχανές >>
του ρώσικού κυβοφουτουρισμού και του γερμανικού dada
- << μηχανές >> που εγκατελείφθησαν προσωρινώς
για να επαναχρησιμοποιηθούν στο δικό μας τωρινό μέλλον -
πέραν από << γαλλισμούς >> διεθνή κέντρα γραμματείες και κεντρικές επιτροπές
ψάχνοντας τις καταχωμένες υπερπραγματικότητας
στην Ελλάδα στα ελληνικά στις άλλες γλώσσες και στο Κόσμο
για την ανακάλυψη του ανακαλυφθέντος


ΟΛΗ  Η  ΕΞΟΥΣΙΑ  ΣΤΑ  ΣΟΒΙΕΤ
ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ
ΤΟΥ  ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
ΚΑΙ  ΤΗΣ  ΑΓΑΠΗΣ



ΚΛΗΔΟΝΑΣ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2006 ΤΕΥΧΟΣ 1
 σ . 81 , 82 ,83

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012

Θάνος Φωσκαρίνης



ΠΡΟ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ


αν μπορούσα τουλάχιστον να κοιμηθώ
μες στ'ανοιχτό λαρύγγι του βασιλικού
ν'ανασάνω τόσο που τα χέρια των Ναζί να μη με φτάνουν
αλλά η ευλογία του παπά Ησαΐα των Σαλώνων όπως ,  ναι , όπως
χαϊδεύει τα όπλα γεμίζοντας τους κάλυκες ιαματικό λευκό
και να μην είμαι των οδών ο ελκόμενος
μήτε -προς Θεού -γέρος
αλλ'αφότου δίψασα για κρήνες και ρυάκια
να 'χω πλάι μου τη Θηρεσία Μακρή , Κόρη των Αθηνών , 1810
και τα παιδιά της παλατινής ανθολογίας

αν μπορούσα τουλάχιστον να ξαπλωθώ
πάνω στα χείλη της θείας Γκάρμπο
και να μη σκιάζομαι όσους αφήνουν
πάχνη ρολογιών μες στα καμένα σπίτια
ούτε αλλιώς να μπαίνουν στο λαιμό μου κόκκαλα νεκρών
με τη καρδιά μου κείνη λέω την κακομοίρα Ιλιάδα
όλο να τρεμουλιάζει και όλο να ταράττεται
αν μπορούσα τουλάχιστον να ξαπλωθώ
στην αθλιότητα πάνω δίνοντας βίο νέο και άγιο

Γιατί ναι σίγουρα πρέπει κι εγώ να μαρτυρήσω το Καλόν υπακούοντας όμως το
Χείριστον πρώτα για να ξέρω καλά πόσες λέξεις θα 'χω να δώσω γράμμα ένα
πίσω να μην ξεμείνει καθώς θα μπαίνουμε στα Νίπτρα


[ Βαλπαντάνα ( 1986 ) ]
περιοδικό : δυτικές ἰνδίες
Μάιος 2003

Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2012

Θεόδωρος Μπασιάκος



ΟΜΗΡΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΡ. 11
 
 
Η γραβάτα του Γιεσένιν στο λαιμό μιανού σκύλου
Η σκιά των παιδιών π'αγαπιούνται μπρος στις πόρτες
της νύχτας

΄Ενα φάλτσο ρεφρέν μιας μπάντας αόμματων κουρελήδων
στο σταυροδρόμι
- τζουμ πατρακ μπουμ ( ί  ι  ι ι ι ί ) μπουμ -

Ο κηλεπίδεσμος του φορτοεκφορτωτή
Μια λεκάνη ζεστό νερό για το ποδόλουτρο της πωλή -
τριας

΄Ενα φάλτσο ρεφρέν ...

Τα καλάσνικωφ του μαχητή της αντίστασης στη Φα -
λούτζα
Η πέτρα που πετάει στα ελικόπτερα ο 8ρονος παλαι -
στίνιος

΄Ενα φάλτσο ρεφρέν ...

σ . 31

Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012

Λιλή Ζωγράφου : Ο ηλιοπότης Ελύτης











Είναι ωραίο να συνειδητοποιείς κάποια στιγμή
πως , μια γέννηση που συνέβη με χιλιάδες άλλες ,
απομονώνεται κι απκτά τη σημασία δώρου .
Δώρα , στους λαούς που τους γεννούν , είναι
οι ποιητές , οι ζωγράφοι , οι γλύπτες , οι μουσικοί .
Δώρο μας είναι κι ο Ελύτης , που γεννήθηκε
πριν εξήντα χρόνια . Μια μεγάλη ποιητική φυ -
σιογνωμία της Ελλάδας .

Ο Οδυσέας Ελύτης γεννήθηκε στα 1911 , στο
Ηράκλειο της Κρήτης από γονιούς Μυτιληνιούς .
Πολύ νέος , στα 1935 , είκοσι τεσσάρων χρό -
νων δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα στο πε -
ριοδικό << Νέα Γράμματα >> .
Στα 1940 κυκλοφορεί το πρώτο του βιβλίο
<< Προσανατολισμοί >> .
Στα 1943 ακολουθεί δεύτερη ποιητική συλλο -
γή << ΄Ηλιος ο Πρώτος >> .
Στα 1945 , το τρίτο βιβλίο << ΄Ασμα ηρωικό και πέν -
θιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας >> .
Ακολουθούν δεκατέσσερα χρόνια σιγής και 
στα 1959 έρχεται το << ΄Αξιον Εστί >> κι αμέσως με -
τά οι << ΄Εξη και μια τύψεις για τον ουρανό >> .

Μάταια όμως θα ψάξουμε για εργασίες σχε -
τικές με το έργο του , είτε θέλουμε να το μελετή -
σουμε , είτε να κάνουμε μιαν άλλη εργασία πάνω 
σ'αυτό . Δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα .
 - Γιατί ;
Στον τόπο μας συμβαίνει κάτι άγρια θλιβερό .
Η σιωπή αρχίζει εκεί που ο δημιουργός δεν
χρειάζεται πια επιείκια . Αν και , για να ακριβο -
λογούμε , ο Ελύτης δεν χρειάστηκε ποτέ επιεί -
κεια . Σ'έναν άλλο τόπο , που το κατεστημένο δεν
θά 'τρεμε από την ορμητική απειλή της νιότης ,
οι << Προσανατολισμοί >> θά'χαν χαιρετιστεί σαν η
Αναγέννηση στην Ελληνική ποίηση .
Αλλά δεν αγαπούμε την Ελλάδα . Δεν έχουμε
περηφάνεια , γι'αυτό δεν έχουμε πνευματική
φυσιογνωμία και κατά συνέπεια , ούτε προσω -
πικότητα . Ούτε για ν'αγαπήσουμε αυθόρμητα έ -
να έργο τέχνης , ούτε για να διακηρύξουμε την 
πίστη μας σ'έναν δημιουργό αλλά ούτε και για
να απορίψουμε κάποιον .
Ως πότε όμως , αναρωτιόμαστε , θα υποκρινό -
μαστε ταπεινοφροσύνη , θρηνώντας για το χαμηλό
και καθυστερήμένο πνευματικό μας επίπεδο , ενώ
στην πραγματικότητα το διατηρούμε εμείς οι ίδιοι
τόσο χαμηλά , προβάλλοντας ό, τι πιο ασήμαντο φυ -
τρώνει στη γη μας ; Και παράλληλα κρατούμε
στην αφάνεια όλες τις αληθνά εκρηκτικές δυ -
νάμεις των νέων , με την ελπίδα πως θα γλυτώ -
σουμε απ'αυτούς . Αμ την ξέρουμε δα την κατα -
λυτική δύναμη της σιωπής μας ! Τα τείχη που
τους απομονώνουμε θα τους λογικέψουν και θα
τους λογικέψουν και θα προσχωρήσουν κι αυτοί
κάποτε στο κατεστημένο .
- Κι αν προσχωρήσουν ;
Θα τους αγνοήσουμε ώσπου να πεθάνουν .

΄Οταν στα 1948 κυκλοφόρησε ο Σάρτρ το βι -
βλίο του << Situations II >> διαπίστνε πως οι Γάλ -
λοι βγήκαν μ'ένα τρομερό κόμπλεξ κατωτερότη -
τας από την ήττα του '40 . << Χτυπούσαμε τη γρο -
θιά μας στο τραπέζι , γράφει , σημασία δεν ν μας έδι -
ναν . Επικαλούμαστε το περασμένο μεγαλείο της
Γαλλίας . Μα ακριβώς είναι περασμένο , μας απαν -
τούσαν >> .
Και για να τους παρηγορήσουν , τους θαύμαζαν 
ανεπιφύλαχτα και γενναόδορα για τη λογοτεχνική
τους ικμάδα που έδωσε τόσα αξιόλογα έργα , 
ακόμη και στην τραγική περίοδο της κατοχής .
Ποτέ πριν , λέει ο Σάρτρ , οι Ην. Πολιτείες ,
η Αγγλία και άλλες 20 χώρες δεν έδειξαν πιο
θερμό ενδιαφέρον για τους συγγραφείς μας . Και
Ποτέ οι συγγραφείς και οι μυθιστοριογράφοι μας
δεν προσκλήθηκαν σε τόσο πολλά μέρη , δεν φι -
λοξενήθηκαν , δεν μίλησαν και δεν έφαγαν τόσο
καλά , όσο στα χρόνια αυτά της ηθικής μας κατά -
πτωσης . Βέβαια , λεέι , πολλοί θα προτιμούσαν να
μας εκτιμούν οι ξένοι για τα κανόνια , τις βιομη -
χανίες  μας και τις πολιτικές μας προσωπικότητες .
Αλλά επειδή διψούσαμε τόσο για εκτίμηση , βο -
λευόμαστε με το λογοτεχνικό θαυμασμό που μας
πρόσφεραν ! Και επειδή στα χρόνια της κατοχής ,
άλλοι από τους λογοτέχνες μας είχαν πεθάνει ,
άλλοι παρακμάσει κι άλλοι συνεργαστεί με τον 
κατακτητή , βάλαμε μπροστά τη βιομηχανία νέων
πνευματικών προσωπικοτήτων ! Μαζεύαμε άρον
άρον τους νέους συγγραφείς , τους φουρνίζαμε σε
εκκολαπτικές μηχανές , τους ωριμάζαμε τεχνητά ,
για να βγάλουμε στα γρήγορα καινούριες μεγά -
λες μορφές που θα μας εκπροσωπούσαν στις Λόν -
ντρες , τη Στοκχόλμη και την Ουάσιγκτον . Ποτέ
μεγαλύτερος κίνδυνος δεν απείλησε τη λογοτε -
χνία μας , φώναξε τότε ο Σάρτρ .
Αυτά στη Γαλλία !
Νά 'χαμε και στην Ελλάδα τον ίδιο καημό ! Εδώ
είμαστε επιεικείς στα πρωτόλεια , μέχρι και 
γενναιόδωροι ! Αλλά έτσι και υοψιαστούμε αξία ,
συνείδηση , καλλιέργεια και τη συνέπεια όλων
αυτών , υπερηφάνεια και αυτοσεβασμό , δεν μας
παίρνεις λέξη . Υψώνουμε τείχη σιωπής .

΄Οταν ο Ελύτης ήταν νεόκοπος ποιητής , γρα -
φτηκαν κάτι λίγα γι 'αυτόν . Ο σεβαστός Τίμος
Μαλάνος του αφιέρωσε στα 1943 * ένα δοκίμιο
12 σελίδων , από τις οποίες οι 10 αναφέρονταν στον
υπερρεαλισμό , τον Ελυάρ και τον Μοντερλάν
και οι 2 - και πολλές του - αφορούσαν τον ΄Ελ -
ληνα Ελύτη . Αρκετές πάντως για να χωρέσουν
το φόβο του κριτικού , που << τα ποιήματα ( του
Ελύτη ) παρουσιάζουν συνήθως κάτι το παρα -
φορτωμένο και μ ά τ α ι ο ... Αλλά αυτό το α -
συγκράτητο παιχνίδι του Ελύτη που θα πάει ; >>
Αναρωτιέται ο κριτικός εναγώνια . << ΄Αλοτε , ομο -
λογεί , διψούσα για λίγον Ελύτη στο Καβαφικό
έργο . Σήμερα θα είχα να ζητήσω από το έργο του
άφθαστου αυτού φαντασιοκόπου , λίγον Καβάφη >> .
Ανθρώπινα τα λάθη . Αλλά δυστυχώς , τα λά -
θη παίρνουν το μέγεθος εκείνου που διαπράττει .
΄Ετσι κάποτε και ο Μπιελίνσκι βιάστηκε ! Κι
έγραψε πως ποτέ ο Ντοστογιέφσκι δεν θα γινό -
ταν τόσο μεγάλος όσο μια Γεωργία Σάνδη ! Κι 
ευτυχώς που δεν έγινε .
΄Οχι , πως με τον παραλληλισμό αμφισβητώ το
μέγεθος του Καβάφη , αλλά την όσφρηση του κρι -
τικού , αυτή ναι .
Υπάρχουν ακόμη ένα -δυό κριτικά κείμενα ,
πάντα για την πρώτη ποιητική περίοδο του Ελύ -
τη , και μετά , Σιωπή !

Στα 1965 δημοσιεύεται στο περιοδικό << Επο -
χές >> ( τ. 29 -Σεπτέμβριος ) μια φιλολογική α -
νάλυση του καθηγητή Δ.Ν. Μαρωνίτη << Πρώτα
φιλολογικά προλεγόμενα στο ΄Αξιον Εστί του
Ελύτη >> . ΄Οπως εξηγεί και ο ίδιος ο συγγραφέας ,
με το δοκίμιό του αυτό << προσπαθεί να ορίσει πε -
ρισσότερο ένα πλαίσιο και λιγότερο το περιεχό -
μενό του >> .
Ο Ελύτης χαιρετίζει με αληθινή χαρά το γεγονός ,
γιατί είναι ήδη βαθιά πληγωμένος από τα τείχη
της σιωπής γύρω από το έργο του . Σε μια συνέ -
ντευξή του στην εφημερίδα Βήμα ( 31 Οκτωβρίου
1965 ) λέει :

<< Είναι περίεργο μα την αλήθεια , αυτό που συμ -
βαίνει στον τόπο μας με την κριτική . ( ... ) ... στην Ελ -
λάδα ο αριθμός εκείνων που κάνουν κριτική ολοένα
λιγοστεύει . Και πως , κι εκεινών που μας έχουν απο -
μείνει , η εργασία παρουσιάζει μια τόσο τρομακτική
ανεπάρκεια ( ... ) Αν στην Ελλάδασυμβαίνει το φαι -
νόμενο να ξεκινούν πολλοί και να φτάνουν λίγοι , κατά
ένα μεγάλο μέρος οφείλεται , νομίζω , στο βαθμιαίο
μαρασμό που παθαίνει ο καλλιτέχνης , καταδικασμένος
να σβήνει , χωρίς τη χαρά μιας ανταπόδοσης ηθικής
ή υλικής , μέσα στη γύρω του παγερότητα και αδιαφορία ...>>

Στην ίδια αυτή συνέντευξη ο Ελύτης θα πει 
και τούτο το υπέροχο , αλλά τόσο τραγικό :

<< Δεν λυπάμαι τους ποιητές που έμειναν χωρίς
κοινόν , λυπάμαι το κοινόν που έμεινε χωρίς ποιητές >>



* Κριτικά Δοκίμια 1943 -Αλεξάνδρεια


" Υπάρχει και στην ποίηση παράγκα ''
Διογένης Γαλήνης